Persoonlijk keuzebudget (PKB)

De levensfasen van mensen verschillen. Zo denken jongeren misschien over de aankoop van een woning of aan een goede werk/privé-balans met jonge kinderen. Oudere werknemers denken er misschien aan een opleiding op te pakken of meer tijd te steken in de hobby. Bij die verschillende wensen past meer flexibiliteit in arbeidsvoorwaarden. Het persoonlijk keuzebudget maakt meer maatwerk mogelijk.  

Levensfasen
Uitgangspunten

Werknemers brengen levensfasedagen1 (verlofdagen) in voor de opbouw van hun persoonlijk keuzebudget. Bij een voltijdsdienstverband (anders pro rato) kunnen werknemers 9 bovenwettelijke dagen en 2 ADV-dagen2 inbrengen. Werknemers houden nog volop vrije dagen over met de 20 wettelijke verlofdagen en de resterende 9,5 ADV-dagen2 bij een voltijdsdienstverband. 
De waarde van één werkdag of verlofdag is 4,76% van het maandsalaris of 8 x het uurloon. Kijk voor de definitie van maandsalaris in de cao, artikel 1 definities, lid L. Als uurloon geldt 1/168 van het maandsalaris.

ad1: Uitgezonderd zijn de resterende leeftijdsdagen uit artikel 13 van de cao.
ad2: Uitgezonderd zijn medewerkers waarvan de ADV-dagen zijn verdisconteerd in bijv. het ploegenrooster en in sommige gevallen in het salaris.

Vragen? Check de frequently asked questions
  • FAQ1: Over verlofdagen wordt vakantiegeld en eindejaarsuitkering betaald, hoe zit dat met de levensfasedagen?

    Een levensfasedag wordt niet anders behandeld dan een bovenwettelijke verlofdag of ADV, afhankelijk van de gekozen soort.

    Valt het persoonlijk keuzebudget onder de pensioengrondslag?
    Verlofdagen zijn geen salaris, datzelfde geldt voor levensfasedagen. Bij de omzetting van deze dagen naar het persoonlijk keuzebudget vallen ze dan ook niet onder de pensioengrondslag.

  • FAQ2: Ik wil geen verlofdagen verkopen, ik wil juist graag meer verlofdagen. Kan dat?

    Het is zonder meer mogelijk de levensfasedagen te houden als verlofdagen. Het is tenslotte een persoonlijk keuzebudget. Als je naast alle verlofdagen nog extra verlof wilt kopen, ga er dan over in gesprek met je werkgever die ermee moet instemmen (conform de regeling uit de cao van 1 okt. 2017 t/m 30 sept. 2018).

    Voor het kopen van éxtra vakantiedagen geldt dat ze kunnen worden gekocht als álle verlofdagen, roostervrije dagen en eventuele dagen die volgen uit een seniorenregeling, zijn/worden opgenomen in dat jaar. Als je extra vakantiedagen wilt kopen, dan moeten die worden opgenomen in hetzelfde kalenderjaar als waarin ze zijn gekocht. Je moet ze dus direct inplannen.
    De gekochte dagen worden in overleg met jou verrekend via het maandsalaris, de vakantietoeslag of de extra uitkering.

  • FAQ3: Dit jaar heb ik alle levensfasedagen gehouden, maar ik houd dagen over, zodat ik volgend jaar de levensfasedagen wil laten uitbetalen. Hoe bereken ik de waarde van mijn PKB?

    Een werkgever kan ervoor kiezen de waarde van de levensfasedagen vast te stellen op 1 januari van het jaar (conform de werkwijze bij de pensioenopbouw) of de waarde vast te stellen als vast percentage van het maandsalaris.

    Als je wilt weten hoe de waarde van een verlofdag wordt berekend, kijk dan bij de uitgangspunten op deze webpagina.

    Aan het eind van elk kalenderjaar wordt bekeken of er nog geld zit in het persoonlijk keuzebudget. Is dat het geval, dan wordt dat uitbetaald (vanwege fiscale redenen). 

  • FAQ4: De levensfasedagen krijg ik betaald, maar het werken begint mij zwaar te worden. Wat te doen?

    De dagen worden niet voor niets aangeduid als ‘levensfasedagen’. Het zijn dagen die mensen in verschillende fasen van hun leven de mogelijkheid geven om te herstellen van het werk, de zorg van kinderen te combineren met het werk, en dergelijke. Met het persoonlijke keuzebudget is maatwerk mogelijk; maak daar ook gebruik van!

    Als het werk zwaarder begint te worden, ga dan het gesprek aan met je werkgever. Neem contact op met de HR-verantwoordelijke en laat de uitbetaling van de levensfasedagen omzetten naar verlofdagen. Dat is waar de levensfasedagen voor zijn bedoeld. De werkgever kan ook zelf signaleren dat een andere keuze nu beter bij jouw levensfase past en dat bespreken.

  • FAQ5: Is het mogelijk om met het PKB-budget je pensioen te verhogen?

    Bij Pensioenfonds PGB wordt er aan gewerkt dit mogelijk te maken, maar dat is nu nog niet het geval. Als je bedrijf bij een ander pensioenfonds zit (is gedispenseerd), dan zou deze mogelijkheid er wel kunnen zijn. Informeer ernaar bij je werkgever en bespreek je wensen en mogelijkheden.

  • FAQ6: Ik heb mijn dagen al opgenomen in het begin van het jaar, maar ik wil toch liever geld.

    Als je een keuze hebt gemaakt, kan deze niet met terugwerkende kracht worden aangepast. Let op de momenten dat je je voorkeur kunt wijzigen en geef je nieuwe keuze tijdig door.
    Let er op dat de opbouw van bovenwettelijke vakantiedagen stopt na een ziekteperiode van zes maanden (cao, artikel 12, lid 10d). Mocht hierdoor een tekort ontstaan, bijvoorbeeld doordat het persoonlijk keuzebudget is uitbetaald maar de dagen door ziekte niet worden opgebouwd, dan wordt dat eind van het jaar verrekend.

    Ik heb in het begin van het jaar al mijn leeftijdsdagen opgenomen/of het geld al besteed aan een coach en ik ga halverwege het jaar uit dienst.
    De berekening is naar rato. Als je uit dienst gaat halverwege het jaar, dan worden de opgenomen dagen of het bestede geld verrekend. Meestal gebeurt dat aan het eind van het dienstverband.

  • FAQ7: Het kan zijn dat parttimers onvoldoende ADV-rechten hebben om de collectief ingeplande ADV-dagen op te nemen. Hoe hiermee om te gaan?

    De inbreng van ADV-dagen, evenals verlofdagen, is naar rato. Er worden alleen ADV-dagen aan het persoonlijk keuzebudget toegevoegd als die beschikbaar zijn.

  • FAQ8: Ons bedrijf heeft op dit moment weinig werk en mijn werkgever wil nu dat ik de levensfasedagen opneem in plaats van dat ik ze betaald kan krijgen. Kan dat?

    Een bedrijf beweegt mee met de ontwikkelingen in de markt en die kunnen af en toe roerig zijn, maar je werkgever kan dit toch niet zelf bepalen. Wel kan je werkgever dispensatie van de PKB-regeling aanvragen bij de Vaste Commissie (zie artikel 21 cao). Pas als deze commissie van oordeel is dat je werkgever de cao op dit punt niet hoeft toe te passen, kan het zijn dat je dagen moet opnemen in plaats van laten uitbetalen.

    Werkgevers kunnen bij het cao-secretariaat een verzoek tot dispensatie indienen.
    Werknemers kunnen er navragen of aan hun werkgever dispensatie is verleend.
    Het cao-secretariaat is momenteel ondergebracht bij de VVVF.

  • FAQ9: Valt de PKB-regeling onder de WKR-regeling als het wordt gebruikt voor een opleiding of een coach?

    De kosten kan je meenemen in de WKR-regeling als er ruimte is en mits er sprake is van een zakelijke relevantie. Als de medewerker een opleiding voor nagelstyliste wilt volgen, valt dit onder de gerichte vrijstelling.

    Wordt het in de WKR regeling opgenomen, dan moet vooraf worden getoetst of er een zakelijke relevantie is. Zo ja, dan moet de factuur op naam komen van de werkgever, evt. op naam van werknemer.

  • FAQ10: Hoe kan ik de factuur declareren voor mijn loopbaancoach of opleiding?

    Het is mogelijk het persoonlijk keuzebudget in te zetten voor een loopbaancoach of een opleiding waarmee je je positie op de arbeidsmarkt verbetert.

    • Als je naar een loopbaancoach wilt, dan betaalt de werkgever 50% van de kosten met een maximum van € 500 en eens per 5 jaar per werknemer.
    • Als je een opleiding wilt volgen die niet is gericht op je functie, maar op vergroting van je mogelijkheden op de arbeidsmarkt, dan betaalt de werkgever 50% van de opleidingskosten met een maximum van € 500 per jaar per werknemer.


    Ga hierover in gesprek met de HR-verantwoordelijke in je bedrijf en bespreek je wens voor een loopbaancoach of een opleiding ter verbetering van je positie op de arbeidsmarkt. Overleg hoe je dit organiseert vanuit je persoonlijk keuzebudget. Bespreek ook hoe je de factuur moet overleggen: uitbetaling vindt namelijk pas plaats ná overhandiging van de factuur.

    Let op: als je gebruik maakt van deze mogelijkheid, dan zijn de mogelijkheden van verlofdagen en van verrekening naar geld nog maar beperkt aan de orde.

Waarde persoonlijk keuzebudget

Er zijn twee mogelijkheden om de waarde van het persoonlijk keuzebudget vast te stellen:
- De werkgever stelt op 1 januari van elk jaar, vergelijkbaar met de basis voor de pensioengrondslag, de waarde van het persoonlijk keuzebudget vast.
- De werkgever berekent de waarde van het persoonlijk keuzebudget als vast percentage op het uurloon als de werknemer de dagen wil laten uitbetalen. Bijvoorbeeld: 260,7 werkbare dagen, inbreng van 9 dagen = 3,45% waarmee werknemers iedere maand hun PKB opbouwen.

Zit er aan het eind van het kalenderjaar nog geld in het persoonlijk keuzebudget, dan wordt dat uitbetaald.

Opzet van persoonlijk keuzebudget 

Voor de inrichting van het persoonlijk keuzebudget is het handig de volgende stappen te doorlopen:

Stap 1 Breng per medewerker het aantal verlofdagen in kaart.
Stap 2 Inventariseer de wensen van de medewerkers t.a.v. hun verlofdagen, bijvoorbeeld met het model-formulier.
Stap 3 Registreer per medewerker het besluit t.a.v. de verlofdagen.
Stap 4 Verreken de verlofdagen naar het salaris (definitie conform cao, zie ook hierboven) en laat dit doorvoeren in de salarisadministratie. 

In verband met de bedrijfsactiviteiten die kunnen verschillen, besluit de werkgever of hij/zij overgaat tot maandelijkse uitbetaling of meerdere malen per jaar. Elk bedrijf stelt de eigen voorkeur vast, waarbij ook de administratieve lasten een rol spelen.
Onder de PKB-regeling valt de betaling bovenop het loon en daardoor onder het speciale (hogere) tarief. Uitbetaling per maand of per jaar maakt daarbij geen verschil.
Als het persoonlijk keuzebudget wordt uitbetaald, dan is het een aparte regel op de salarisstrook. Het is géén vast loonbestanddeel.

Inzet PKB voor aanschaf fiets
Om het fietsen naar het werk te stimuleren, kunnen werknemers hun PKB-budget aanwenden voor de aanschaf van een fiets, waarbij de werkgever eens in de drie jaar tot een maximum van € 1.000 bijdraagt uit de werkkostenregeling. Deze afspraak geldt zolang deze regeling fiscaal wordt geboden. 

Jaarlijks terugkerende acties
Elk jaar kunnen werknemers hun voorkeur aangeven. Het staat werknemers natuurlijk altijd vrij tussentijds contact op te nemen met de HR-afdeling en de mogelijkheden van het persoonlijk keuzebudget te bespreken.

april Werkgever wijst werknemers in nieuwsbrief, werkoverleg of anderzins op de mogelijkheden van het persoonlijk keuzebudget.
nov. Werkgever wijst werknemers in nieuwsbrief, werkoverleg of anderzins op de mogelijkheden van het persoonlijk keuzebudget. Willen werknemers extra verlofdagen kopen, dan zouden ze dat nu kunnen aanvragen (zie ook bij de FAQs).
N.B. Het totaalaantal verlofuren mag het max. van 200 (boven)wettelijke verlofuren (voltijdsdienstverband, anders naar rato) niet overschrijden.
dec. Vanwege fiscale redenen wordt het persoonlijk keuzebudget (voor zover leeftijdsdagen zijn omgezet naar geld) ieder jaar afgerekend. Op 1 januari begint de opbouw weer opnieuw.